دماسنج

اندازه‌گیری دما برای ایجاد یک شرایط مناسب برای کار در محیط‌های گوناگون و همچنین برای کار دستگاه‌ها و تجهیزات و افزایش کیفیت تولیدات در صنایع مختلف امری لازم و اساسی است . کنترل دما در موارد گوناگون به نوعی کنترل و تنظیم کیفیت در انجام امور مختلف تولیدی و غیره می‌باشد . دما سنج‌ها وسیله‌ای برای اندازه گیری دما در زمینه‌های مختلف و برای مواد گوناگون هستند . استفاده از این وسیله‌ها به طور گسترده در صنایع مختلف برای تنظیم دمای مواد اولیه تولیدات و همچنین تنظیم شرایط مناسب دمایی محیط بسیار دارای اهمیت می‌باشد . در صنایع مختلف از قبیل صنایع غذایی ، پتروشیمی‌ها ، پالایشگاه‌ها ، ذوب فلزات ، نیروگاه‌های تولید برق ، صنعت گاز ، بیمارستان‌ها ، صنایع داروسازی ، گلخانه‌ها و … از انواع مختلف دما سنج‌ها استفاده می‌شود .

عدم استفاده از چنین دستگاه‌های اندازه‌گیری دما به دلیل کنترل نشدن شرایط دمایی باعث بروز آسیب‌های بزرگ از قبیل خرابی مواد ، کاهش کیفیت تولید ، سخت شدن شرایط کار برای پرسنل ، خرابی ماشین آلات و … خواهد شد . دما سنج‌ها به طور کلی دارای دو نوع آنالوگ و دیجیتال هستند که از نظر نحوه اندازه‌گیری دما ، دقت اندازه گیری و طول عمر و کاربرد با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند . دما سنج‌های آنالوگ دارای انواع ترموکوپلی و بی متال هستند . یعنی بخش حسگر دمای این نوع دماسنج‌ها از نوع ترموکوپل یا بی متال می‌باشد . تغییرات دما موجب ایجاد تغییرات در ساختار درونی دماسنج و انحراف عقربه نمایشگر روی صفحه نمایش درجه‌بندی شده می‌شود و بدین ترتیب دمای اندازه‌گیری شده را نمایش می‌دهد .

در نوع بی متال ، اندازه‌گیری دما بر اساس ضرایب انبساط حرارتی دو فلز غیر هم جنس کنار هم انجام می‌گیرد . دماسنج‌های آنالوگ که اکثرا به صورت نصب ثابت هستند به گیج‌های دما نیز معروفند . یعنی برای اندازه‌گیری دما در یک محیط یا یک سیال از گیج‌هایی برای تماس با جسم یا سیال مورد نظر هستند تا دمای آن را به صورت تماسی اندازه‌گیری نمایند . گیج‌های دما دارای انواع معمولی و دنباله‌ دار هستند که نوع دنباله دار آن برای اندازه‌گیری دماهای بالا که مجاورت دما‌سنج با آن محیط یا جسم یا سیال موجب ایجاد آسیب به خود دما سنج می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد .

این نوع دما سنج‌ها به دما سنج‌های تماسی شهرت دارند .

یکی از انواع غیر تماسی دما سنج‌های آنالوگ نیز همان دما سنج‌های جیوه ای هستند که برای اندازه گیری دمای محوطه‌ها و سایر موارد به کار گرفته می‌شوند . دما سنج‌های دیجیتال به دلیل بهره‌گیری از مدارهای الکترونیکی و سنسورها دارای دقت بالا و استهلاک بسیار کمتری هستند و در مواردی دقت اندازه‌گیری دما مهم است مورد استفاده قرار می‌گیرند .

این دما سنج‌ها نیز دارای نوع تماسی و غیر تماسی هستند .
دما سنج‌های تماسی دیجیتال معمولا دارای گیج‌ها یا پراب‌هایی برای تماس با جسم مورد آزمایش و همچنین سسنسورهای دمایی داخلی هستند که حرارت دریافتی را به سیگنال الکتریکی تبدیل کرده و به صورت دما نمایش می‌دهد . علاوه بر سنسور ، دارای مقاومت الکتریکی متغیر هستند که با تغییرات دما دچار تغییر شده و همان تغییر مقاومت به صورت قابل خواندن و به شکل عددی متغیر نمایش داده می‌شود .
در دما سنج‌های دیجیتال غیر تماسی معمولا از تابش نور لیزر و دریافت اشعه فرو سرخ (مادون قرمز) برای اندازه‌گیری دما استفاده می‌شود .

دما سنج‌های دیجیتال امروزه دارای انواع مختلفی هستند. نوع پرتابل یا قابل حمل آن‌ها نیز دارای انواع مختلفی هستند که هم به صورت تماسی و هم به صورت غیر تماسی اندازه گیری دما را انجام می‌دهند . دماسنج‌های کلمپی که به دو صورت تماسی و لیزری نیز وجود دارند نوعی دیگری از دما سنج‌ها هستند .