اتصالات صنعتی و خانگی
تجهیزات فرمان و هشدار
تجهیزات حفاظت و سوئیچینگ
رله کنترلی و نمایشی
تجهیزات اندازه گیری
تجهیزات ابزار دقیق
تجهیزات راه اندازی موتور
این فیوزها یکی از دسته های فیوز ها می باشد که بر اساس ولتاژ شبکه می باشد که خود به دو دسته فشار قوی و فشار ضعیف تقسیم شده است.
فیوزهای فشار ضعیف: یکی از دسته های فیوزها از نظر ولتاژ شبکه می باشد که در شبکه های کمتر 1000 ولت متناوب و 1500 ولت DC استفاده میشوند. این فیوزها به دو نوع فیوزهای NH ( یا R.C ) و فیوزهای LS تقسیم میشوند. فیوزهای NH دارای قدرت قطع کنندگی زیاد بوده و میتوانند جریانهای اتصال کوتاه را تا 2000 کیلو آمپر با اطمینان کامل قطع کنند، این فیوزها برای جریان نامی 1250 و ولتاژ نامی 660 ولت ساخته میشوند. از فیوزهای NH برای حفاظت سیمها و کابلها در توزیع برق با قدرت زیاد و حفاظت موتورها استفاده میشوند. فیوزهای LS که به فیوز فشنگی معروفاند برای فشار ضعیف استفاده میگرددند و قدرت قطع آنها کمتر از فیوزهای NH است.
- فیوزهای فشار قوی: این فیوز ها یکی از فیوزها از نظر ولتاژ شبکه می باشد که از این فیوزها در شبکه هایی با ولتاژ بیشتر از 1000 ولت استفاده میشوند و شامل دو نوع فیوزهای کات اوت (CUT OUT) و فیوزهای قدرت HH هستند. از فیوزهای کات اوت برای حفاظت فیدرهای توزیع استفاده میشود. همچنین از فیوزهای کات اوت میتوان در مواقع تعمیر و نگهداری به عنوان سکسیونر استفاده کرد. جریان نامی فیوزهای کات اوت از 6 تا 200 آمپر و ظرفیت قطع آنها از 2 کیلو آمپر تا 20 کیلو آمپر در ولتاژ پایین است. فیوزهای قدرت HH، فیوزهای فشار قوی با قدرت قطع کنندگی زیاد بوده و با ولتاژهای 2٫4 تا 138 کیلو ولت و جریان مداوم 5 تا 400 آمپر ساخته میشوند.
کلید – فیوز
از کلید فیوزهایی که به صورت چاقویی هستند به خاطر مزایایی چون سادگی ساختمان، امکان نصب راحت تر و تعمیرات سریع تر، ارزان قیمت تر بودن در مقایسه با کلید قدرت مشابه، قابلیت دیده شدن کنتاکتها و کاربری آسان بیشتر از کلیدهای اتوماتیک در تاسیسات، تابلوهای فشار ضعیف و شبکههای شعاعی استفاده میشوند. در شکل زیر چند نمونه کلید – فیوز نشان داده شده است.
لازم به ذکر است در کنار مزایایی که کلید – فیوز های داری معایبی همچون این که:
- نمیتوانند حفاظت موضعی را در شبکههای مرکب به طور کامل و بدئن خطا انجام دهند.
- در صورت بروز عیب در یکی از فازها قابلیت قطع همزمان سه فاز را ندارند.
- قابلیت استفاده در سیستم های الکتریکی به هم پیوسته و یا کنترل از راه دور را ندارند.
نحوهی فیوزبندی مدارات
برای این که یک سیستم حفاظتی در برابر خطرات و خطاهای احتمالی پیش آمده در مدار کارش را به موقع و سریع و به نحو احسن انجام داده قبل از این که به مدار آسیبی وارد شود باید با محاسبات دقیق، فیوزها را انتخاب نمود تا ضریب اطمینان حفاظتی مدار افزایش یابد. به همین منظور در فیوز بندی مدار الکتریکی مقدار جریان نامب فیوزها را باید متناسب با جریان مصرف کننده انتخاب کرده و فیوز را در نقطهای مناسب مدار نصب نمود تا هم خط و هم مصرف کننده را در برابر اتصال کوتاه و جریان اضافی محافظت نماید. رعایت نکات زیر ما را در این امر مهم یاری خواهد کرد.
- در صورت انتخاب فیوز از جداول استاندارد انتخاب فیوز، سیمها هم زمان در برابر اضافه بار و همچنین اتصال کوتاه محافظت میشوند. در صورتی که بخواهیم از فیوز فقط برای حفاظت سیم در برابر اتصال کوتاه استفاده کنیم میتوانیم فیوزی با جریان نامی تا سه شماره بالاتر را نیز انتخاب کنیم.
- در انشعابات در صورت کوچم شدن سطح مقطع سیمها، باید در محل انشعاب سیم با مقطع جدید را نیز در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه حفاظت نمود. مانند شکل زیر و چنانچه طول سیم از دو متر کمتر باشد و در اطراف آن مواد قابل اشتعال مانند چوب وجود نداشته باشد میتوان از حفاظت آن در برابر اضافه بار صرف نظر کرد.
- در صورتی که دو سیم با یکدیگر به طور موازی در مدار قرار گیرند مطابق شکل زیر باید هر کدام جداگانه حفاظت شوند.
- سیمهای مدار فرمان و سیمهایی که مطمئن هستیم جریان اضافی نخواهند داشت مانند سیمهای روشنایی، احتیاج به حفاظت در برابر اضافه بار ندارند.
- معمولا در محلهای مسکونی برای حفاظت سیمهای روشنایی از فیوز 10 آمپر و برای سیم پریزهای تک فاز از فیوز 16 آمپر استفاده میشود.
- در کارگاههای صنعتی، سیمهای روشنایی را با فیوز 25 آمپر را میتوان حفاظت نمود.
- در سیم کشی داخل کانالها که سیمها و کابلها به صرت گروهی کنار هم قرار میگیرند، جریان مجاز آنها نسبت به حالت عادی کاهش پیدا میکند. طبق استاندارد اگر سه کابل داخل یک کانال باشند، جریان مجاز آنها 0٫8 و اگر شش کابل داخل کانال باشند جریان مجازشان 0٫75 جریان مجاز اولیه خواهد شد.
- هنگام نصب فیوزها خصوصا در تابلوهای توزیع، همواره باید فیوزهای اول دارای آمپراژ بیشتری نسبت به فیوزهای انتهای خط باشند تا در صورت بروز اتصال کوتاه در یک دستگاه، ابتدا مطابق شکل زیر فیوزی عمل کند که به دستگاه نزدیک تر است.
- اگر فیوز در ابتدای خط قرار گیرد هم مصرف کننده و هم خط را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت میکند. ولی اگر فیوز در انتهای خط و نزدیک مصرف کننده قرار گیرد، فقط مصرف کننده را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت میکند همانطور که در شکل زیر نشان داده شدهاست.
- فیوزهایی که برا اساس جریان راهاندازی موتور انتخاب میشوند قادر نیستند موتور را در برابر اضافه بار یا افزایش تدریجی جریان محافظت کنند. بنابراین برای موتورها معمولا از بی متال یا رله حرارتی بدین منظور استفاده میشود.
- همیشه فیوزهای کند کار باید جلوتر از فیوزهای تند کار نصب شوند. زیرا د صورت بروز عیب در دستگاه، باید ابتدا فیوزی عمل کند که به دستگاه نزدیکتر است مطابق شکل زیر
- در موتورهای آسنکرون رتور قفسی که مستقیما به شبکه وصل میشوند مانند شکل زیر از فیوز کند کار با جریان نامی به اندازه 1٫5 تا 2٫5 برابر جریان نامی موتور استفاده میشود.
- در موتورهای آسنکرون رتور سیم پیچی شده یا موتورهای آسنکرون با راهاندازی ستاره – مثلث مطابق شکل زیر از فیوز کند کار با جریان نامی به اندازه 1 تا 1٫5 برابر جریان نامی موتور استفاده میشود .
- در لحظه وصل تراسفور ماتور به شبکه به دلیل اشباع هسته، جریان زیادی از سیم پیچ اولیه آن میگذرد که به جریان هجومی معروف است. به همین دلیل در اولیه ترانس همانطور که شکل زیر از فیوز کند کار با جریان نامی به ادازه دو برابر جریان نامی اولیه و در ثانویه از فیوز کند کار با جریان نامی به اندازه جریان نامی ثانویه استفاده می شود.
- هنگام وصل خازنها به بار یا شبکه، جریان زیادی در لحظه وصل از مدار آنها میگذرد. به همین دلیل می توان از فیوز کندکاری با جریانی برابر با 1٫5 برابر جریان خازنها استفاده نمود
