گلند

در کابل‌کشی‌ها و سیم‌کشی‌ها و بطور کلی در صنعت برق نیاز به تمهیدات حفاظت مکانیکی و فیزیکی از تجهیزات و تاسیسات ، یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین نیازهایی است که جهت افزایش اطمینان ، بهره‌وری و جلوگیری از خطرات و آسیب‌های احتمالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .

گلند وسیله‌ای است که در کابل‌کشی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد . این وسیله در محل ورود کابل به جعبه تقسیم یا تابلو یا دستگاهی مشابه مانند سینی کابل و تخته کلمپ موتورها استفاده می‌شود و هدف اصلی آن حفاظت از کابل است . منظور از این حفاظت ، حفاظت در برابر تنش‌های مکانیکی مانند لرزش و ضربات و نیروهای وارده به کابل در محل ورود به تابلو و سایر محفظه‌های مشابه ، ثابت نگه‌داشتن کابل و همچنین جلوگیری از برخورد کابل به لبه تیز بدنه تابلو و آسیب دیدن آن است .

علاوه بر اینکه این وسیله از کابل در برابر نیروها و تنش‌های مکانیکی محافظت می‌کند ، بدلیل اینکه محل ورود کابل به تابلو یا جعبه تقسیم را پوشش می‌دهد ، می‌تواند از ورود ذرات ریز مانند گرد و غبار ، مایعات ، روغن ، رطوبت ، انواع گازهای خطرناک و اشتعال زا و حشرات ریز به داخل آن جلوگیری کرده و تابلو را از هرگونه مواد خارجی ایزوله نماید . گلندها نیز مانند سایر وسیله هایی که با کابل ها در ارتباط هستند دارای سایزها و ابعاد مختلفی هستند . این سایز تابع سطح مقطع کابل مورد نظر بوده و برای هر کابل گلند مناسب سطح مقطع همان کابل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع گلندها :

گلندها بسته به نوع کاربرد ، جنس سیم یا کابل و شرایط محیطی دارای جنس‌های پلاستیکی و فلزی مختلفی هستند .

گلندهای پلاستیکی :

گلندهای پلاستیکی بدلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و آب گزینه مناسبی برای استفاده در محیط‌های مرطوب هستند . همچنین بدلیل استفاده از مواد غیر قابل اشتعال مانند پلی آمید در جنس آنها حداکثر تا دمای حدود 100 تا 120 درجه سانتی گراد مقاومت حرارتی دارند و بطور کلی گزینه مناسبی برای مقابله با دماهای بالا نیستند .
این نوع گلندها در برابر خوردگی بر اثر تماس با انواع مواد شیمیایی مقاوم بوده و برای استفاده در محیط‌هایی با مواد خورنده سر و کار دارند مناسب است .از نظر سایز این نوع گلندها در دو استاندارد مختلف تولید می‌شوند . این استانداردها در واقع استاندارد رزوه‌های گلندها هستند .

گلند PVC :

این نوع گلندها بسیار سبک بوده و از مقاومت و انعطاف بالایی برخوردار هستند . از این رو در محل‌هایی که دارای ارتعاشات زیاد و شرایط ناپایدار و نامناسب هستند استفاده می‌شود .

گلند فولاد ضد زنگ یا استیل :

این نوع گلندها نیز از جمله گلندهای فلزی هستند که مقاومت بالایی در برابر خوردگی بر اثر مواد شیمیایی مانند الکل ، بنزین ، انواع اسیدهای ضعیف و مایعاتی مانند آب نمک که موجب زنگ‌زدگی و خوردگی فلزات می‌شود دارند . در مقایسه با گلندهای پلاستیکی ، گلندهای استیل بدلیل تحمل فشارهای فیزیکی بالاتری نسبت به گلندهای پلاستیکی که شکستنی هم هستند ، برای استفاده در محیط‌هایی که کابل را در معرض فشارهای نسبتا شدید قرار می‌دهد مناسب‌تر است .

گلند برنجی :

این نوع گلندها نیز از دسته گلندهای فلزی هستند که معمولا لایه‌ای از جنس نیکل بر روی آنها وجود دارد . بدلیل مقاومت حرارتی بالا و همچنین مقاومت بالا در برابر فشارها و تنش‌های مکانیکی و خوردگی ، در بیشتر کارخانجات ، تاسیسات مکانیکی ، تاسیسات دریایی و … مورد استفاده قرار می‌گیرند .

گلندهای آلومینیومی :

این نوع گلندها نیز از دیگر انواع گلندهای فلزی هستند که بطور معمول دارای پوششی از جنس PVC می‌باشند . از این گلندها برای کابل‌هایی استفاده می‌شود که دارای محافظت مکانیکی هستند که اصطلاحا آرموردار یا غلاف دار نامیده می‌شود . بطور معمول از این نوع گلندها برای کابل‌های دارای غلاف آلومینیومی استفاده می‌شود .

ساختمان گلندها در همه انواع تقریبا یکسان بوده و از 5 بخش اصلی درپوش ، واشر محافظ کابل ، بدنه و چنگال ، واشر آب بندی (واشر محافظ در برابر ورود ذرات ریز) و مهره تثبیت کننده تشکیل می‌شود . هر نوع گلند اعم از پلاستیکی یا فلزی که هرکدام دارای انواع مختلف هستند دارای درجه حفاظت خاصی می‌باشند . که این درجه حفاظت بر اساس حفاظت در برابر نفوذ آب و رطوبت و حفاظت در برابر ورود ذرات ریز طبقه‌بندی می‌شود .

بر روی هر گلندی درجه حفاظت با حروف و اعدادی به شکل IPxy نمایش داده می‌شود. که رقم اول (X) نشان دهنده درجه حفاظت در برابر گرد و غبار و ذرات ریز و رقم دوم درجه حفاظت در برابر نفوذ آب و رطوبت است . بعنوان مثال درجه حفاظتی گلند پلاستیکی IP68 می‌باشد که به معنای حفاظت کامل در برابر گرد و غبار و حفاظت در برابر فرو رفتگی دائم در آب است. البته این درجه حفاظت تنها برای ناحیه گلند می‌باشد نه کل تابلو .

جدول درجه حفاظت دستگاه‌ها به راحتی قابل دسترس است .

گلندها ازنظر ساختار نیز به چند نوع تقسیم می‌شوند.

1. گلندهای معمولی که متداول‌ترین نوع گلند‌ها هستند و برای انواع کابل کشی‌ها از جمله موتورهای سبک صنعتی ، روشنایی و سایر کابل‌کشی‌های معمولی و ساده مورد استفاده قرار می‌گیرند .

2. گلند فلت که برای عبور کابل‌های با سطح تخت استفاده می‌شوند .

3. گلندهای فلکسی : در برخی موارد برای حفاظت کابل‌ها در برابر ضربات مکانیکی و یا حرارت‌های مداوم مانند نور خورشید و … از نوعی پوشش‌های فلزی که فلکسی نامیده می‌شود استفاده می‌گردد که برای ثابت نگه داشتن فلکسی‌ها در محل ورود به تابلو از گلندهای فلکسی استفاده می‌شود .

4. گلند آرموردار : برای حفاظت از کابل‌ها در برابر خوردن جوندگان و کابل‌های دارای غلاف فلزی از گلندهای مناسب با این نوع کابل‌ها استفاده می‌شود که به گلندهای آرموردار معروفند . مانند گلندهای آلومینیومی .

5. گلندهای ضد انفجار : این نوع گلندها در صنایعی که احتمال انفجار و ضربات بسیار سنگین وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنایعی همچون نفت و گاز و معادن سایر صنایع پر تنش و مخاطره آمیز .